طراحی کالبد میدان شهری در راستای ارتقای سلامت روانی استفاده کنندگان از فضا (تدوین اصول و احکام راهنمای طراحی کالبد، به منظور کاهش استرس) نمونه مورد پژوهش: میدان امام رضا (ع)، مشهد، ایران

سلامت و رفاه مردم یک شهر، شاخص مهمی برای نشان دادن میزان موفقیت سیاست های توسعه پایدار آن شهر است که از چهار بعد جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی تشکیل شده است. با توجه به درگیری های ذهنی و روانی ناشی از گسترش زندگی شهری، سلامت روان از اهمیت بالایی برخوردار بوده و برای آن معیارها و مؤلفه های متعددی برشمرده شده که یکی از مورد توافق ترین آن ها که به حوزه شهرسازی و طراحی شهری نیز مرتبط است، داشتن آرامش و دوری از هرگونه استرس می باشد؛ بنابراین مهیاکردن شرایطی برای کاهش دادن استرس انسان در فضاهای شهری ضروری بوده و زمینه ساز ارتقای سلامت روانی وی می باشد. یکی از با اهمیت ترین این فضاها، میدان شهری بوده که نقطه عطفی برای حضور انسان پیاده در شهر و تجربه احساس زندگی شهری می باشد؛ مکانی که به عنوان اتصال دهنده فضاهای دیگر و به نوعی جمع¬کننده و گردهم¬آورنده استفاده کنندگان از فضاست. پس بهترین نقطه برای اعمال راهکارهای ارتقای سلامت روان است. میدان امام رضا (ع) مشهد نیز به دلیل مجاورت با بیمارستان و مراکز درمانی- پزشکی متعدد، پذیرای افراد زیادی با داشتن احساس استرس قبلی ناشی از نگرانی های مرتبط با مسئله درمان می باشد؛ بنابراین به نظر می رسد فضای میدان نیاز به اعمال تغییراتی در راستای کاهش دادن استرس این مراجعه کنندگان و جلوگیری از ایجاد استرس در دیگر عابران فضا داشته باشد. هدف پژوهش، طراحی کالبد فضاست به گونه ای که باعث کاهش دادن استرس و به موجب آن ارتقای سلامت روانی مراجعان به میدان شود. مفصل برقراری این رابطه بین طراحی کالبد و کاهش استرس، از طریق انجام پژوهش اکتشافی، روان شناسی گشتالت شناسایی شده است. از طریق ترکیب کردن اصول طراحی این رویکرد، با اصول طراحی عام میدان های شهری، به اصول و احکام طراحی کالبد میدان شهری به منظور کاهش دادن استرس استفاده کنندگان از فضا در راستای ارتقای سلامت روانی آن ها دست یافتیم که می تواند به عنوان راهنمای طراحی کالبد میدان های شهری مورد استفاده قرار بگیرد.